Bebek ve Uyku Eğitimi Nedir? Beş Maddede Uyku Danışmanlığı Nedir?
Uyku, insan hayatının her döneminde var olan doğal bir süreçtir. Büyüme hormonu, uyku ile birlikte salındığı için pek çok uzman uykuyu metabolizmanın yapı taşı olarak tanımlanır. Dolayısıyla uykusuz kalmak ya da uykuda bir rutin yakalayamamak, insanın hem ruh hem de beden sağlığını olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle uyku eğitimi konusu gündeme gelmiştir. Peki uyku eğitimi kimlere verilir? Uyku eğitiminde ebeveyn davranışları nasıl olmalıdır?
Pek çok eğitim gibi uyku eğitimi de bebek ve çocuk yaşta alınması gereken bir eğitimdir. Ebeveynler, çocukları ileri yaşta uyku sorunu yaşamasınlar diye “Uyku eğitimi nedir” sorusunun cevabını aramaya başlamıştır. Normal şartlarda uyku eğitimi, anne – babaya verilmesi gereken bir eğitimdir ve aileler bu konuda desteğe ihtiyaç duyabilir. Tam da bu noktada uyku danışmanlığı devreye girer. Uyku danışmanı, bebek ve çocuklarda uyku rutinini yakalamayı amaçlayan teknikler ile ebeveyni bilgilendirir.
Uyku danışmanları tarafından kabul gören ve dünya çapında yaygın olan üç bebek uyku eğitim yöntemi bulunur: Kim West yöntemi, Tracy Hogg yöntemi ve Dr. William Sears yöntemi. Ancak yöntemler katı kurallar içerir ve bebek odaklıdır. Oysa ki asıl durum ebeveynin durumlar karşısında nasıl tepkiler vereceğini öğretmek olmalıdır. Peki ebeveynler bebeklerine ne zaman uyku eğitimine başlamalı, uyku eğitiminde bebeği ağlatmamak mümkün mü?
Bebeğim için Ne Zaman Uyku Eğitimine Başlamalıyım?
Bebeğin uyku eğitimine ne zaman başlayıp ne zaman başlamayacağı üç etmene bağlıdır:
* Annenin ve ya süreci yönetecek kişinin stres durumu ( psikolojik açıdan hazır olma )
* En az 4. Ayını doldurmuş olması
* Bebeğin sağlıklı olup olmadığı
Eğer anne uyku eğitimi verebilecek ruhsal ve fiziksel yeterliliğe sahipse; bebek gündüzleri doyuyorsa ve bebekte onun uyumasına engel fiziksel rahatsızlık yoksa 4. Ay sonrasında uyku eğitimine başlanabilir.
Bu sürenin 4.aydan sonra olmasının en temel nedeni bebeğin algılarının bu aydan sonra yapılan yaklaşımlara olumlu ya da olumsuz tepkiler verebilme yetisinde olabilmesidir. Geceleri sadece acıktığı için kalkmayan dört aylık bir bebeğin gece uyku süresi ortalama 10 11 saattir. Bu süre de bebeğin bir uyku rutini oluşturabilmesi için yeterlidir.
Ancak her bebek özeldir ve kendilerine ait bir gelişim çizgisi bulunur. Uyku eğitimine başlama süresi ortalama 4 – 6 ay olduğu için her bebek bu zaman aralığında uyku eğitimine hazır olmayabilir. Hazır olmama durumları da yukarıda belirtilen hastalık durumlarıdır. Bu bakımdan ebeveynler, uyku eğitimini verirken sabırlı ama inatçı olmamalıdır. Eğer yöntemler işe yaramıyor, bebek hala anneyi istiyorsa uyku eğitimine ara verilmeli ya da bir uyku danışmanından destek alınmalıdır.
Yöntemler dahilinde ilerlemek bebeğinizin ihtiyaçlarını görebilme ihtimalinizi azaltarak kuralların dışına çıkabilme ve alternatifli ilerleyebilme şansınızı düşürür. İhtiyaç belirlemesi yani bebeğinizi uyku anlamında tanımak yöntemler ile oluşan bir durum değildir.
Bebeklere Uyku Eğitimi Nasıl Verilir?
Bebeklerde uyku eğitimi, sabır gerektiren bir süreçtir. Genelde anne, uyku eğitimi basamaklarını yürütür ancak bu, babanın da bu eğitimde olmayacağı anlamına gelmemektedir. Ebeveynlerin her ikisi de uyku eğitimi sırasında etkin bir rol oynayabilirler. Ancak ilerlemeler tek şekilde olmalıdır.
Uyku eğitimi konusunda, üç popüler ve etkisi kanıtlanmış yöntem vardır. Her üç yöntemde de odak nokta, anne ve babanın davranışıdır diye söylense de aslında böyle değildir. Çünkü bebeği strese sokmadan uyku eğitimi vermek doğrudan ebeveynlerin ruh durumları ile ilgilidir. Belirli bir kalıptan ziyade ne istediğini anlamak çok büyük önem taşır.
Uyku eğitimi için en sık uygulanan üç yöntem şunlardır:
Ağlatmadan Uyku Eğitimi Verilebilir mi? Kim West Yöntemi Nedir?
Kim West yöntemi, ağlatmadan uyku eğitimi verme yöntemi olarak da bilinmektedir. Ancak sürecin tamamı terk etmeye dayalı bir ilerleme kaydeder. Ve bebeğinizin ağlamama ihtimali yoktur. Bu yöntem şu adımlardan meydana gelmektedir:
* Bebeğinizi mayışık halde iken yatağına sırt üstü yatırın.
* Bebeğinize yakın durmanız önemli. Bu bakımdan bebeğinizin beşine yakın bir yere sandalye koyun.
* Bir eliniz bebeğinizin üstünde olsun. Onun ağlamasına gerek olmadan bebeğinizi sevin, okşayın, sırtını dairesel
hareketle sıvayın.
* Hareketlerinizin ritmi, bebeğinizin uykuya dalmasına göre olmalıdır. Bebeğiniz uykuya dalmaya başladığında
hareketlerinizi yavaşlatın. Uykuya dalınca elinizi çekin.
* İlk günkü bu rutini üç gün boyunca tekrar etmelisiniz. Ancak bunu yaparken her gün sandalyenizi önceki günden daha uzağa koymalısınız.
* Yani bebeğinizle temasınızı üç gün boyunca kademeli olarak azaltmalısınız.
* Eğer bebeğiniz siz onu severken ağlarsa ya da yatağa koyduğunuzda ağlayarak buna tepki gösterirse onu kucağınıza almalısınız. Ancak bu kucak süresi çok uzun sürmemeli, bebek sakinleştikten sonra onu beşiğine koymanız gerekmektedir.
Bu uyku eğitimi, pek çok kişi tarafından “üç gün yöntemi” olarak da bilinir. Ancak bu eğitim genelde bir ya da iki hafta sürmektedir. İki haftanın sonunda bebeğiniz yatağa girdiğinde uyumasını gerektiğini çözecektir. Ancak daha sonra, zor günlerde sizin desteğinizi asla kabul etmeyeceği için, bebeğinizle olan temas bağını ortadan kaldıracaktır. Sizin temasınızla sakinleşmeyi bilmeyen bir bebek ihtiyaç halinde de temasınız ile sakinleşemez.
Tracy Hogg Yöntemi Nedir?
Tracy Hogg’un kendisi bir yenidoğan hemşiresidir. Ona göre, bebeklerde uyku alışkanlığı ilk haftadan başlamalıdır. Hogg yönteminin uyku eğitim adımları şu şekildedir:
* Amaç bebeğe annesinin her zaman yanında olduğunu hissettirmek ama ayrı uyumaları gerektiği mesajını bebeğe vermektir.
* Bebeğinizi uyku saati geldiğinde yatağına yatırın. Tok ve altı temiz olduğuna emin olun.
* Bebek ağlamaya başladığında kucağınıza alın. Ancak susar susmaz yatağa geri koyun.
* Burada en önemli aşama tam olarak kucak kısmıdır. Hogg yönteminde, annenin bebekle konuşmaması gerekir. Anne sadece bebeği sakinleştirir ve yatağına geri koyar.
* Anne, bebeği kucağına aldığında onu gezdirmemeli ya da sallamamalıdır.
Hogg yönteminde bu adımları onlarca kez yapabilirsiniz. Bu bakımdan sabır ve sakinlik gerektiren bir yöntemdir. Ancak işleyişten anlaşılacağı gibi kucak haricinde bir temas kabul edilmez. Aslında ilk sakinleşme durumu annenin bebeği ile kurduğu ten temasıdır. Kucakta olan bu yöntem sürekli olarak kucak beklentisi oluşturur. Ve yürüme evresinden sonra kesinlikle sonuç almanız çok zordur. Ayrıca bir uyutma çabasında sayısız kucağa alıp bırakmak fiziki anlamda sizi çok fazla yoracaktır.
Dr. Sears Yöntemi Nedir?
Dr. William Sears, bebeklerin uykularını bölüp ağlamasını bir stres sebebi olarak görür. Stres ve kaygı ise uyku kalitesini düşürür. Bu nedenle Sears, bebekleri ağlatmadan uyku eğitimi verilmesi taraftarıdır:
* Bebeğinize bir uyku rutini oluşturun. Örneğin uyumadan önce beslemek ya da sıcak, rahatlatıcı bir banyo yaptırmak, ninni söylemek, kitap okumak gibi. Bu rutini, uyku öncesinde mutlaka yapın.
* Bebeğin huzurlu olması çok önemli. Bu nedenle gün içinde anne – baba bebekle zaman geçirmeli.
* Bebeğinizin uyumadan önce tok olduğuna ve gece açlığı çekmeyeceğine emin olun. Yani bebeğinizin uykusunu bölecek fiziksel ve psikolojik nedenleri ortadan kaldırın.
* Bu yöntemde, anne ve baba bebekle aynı odada olmalıdır. Anne ya da babanın bebek REM uykusuna dalıncaya kadar yanında olması beklenir.
* İnsanlar REM uykusuna yani derin uykusu, uyuduktan 20 dakika sonra geçer. Bebeğiniz derin uykuya geçene kadar onun yanında olmalısınız.
* Bebeğiniz, gece uyanırsa onu kucağınıza alın, ritmik hareketlerle uykusunun gelmesini sağlayın.
Bu yöntemin dezavantajı ise ikili müdahaledir. Aynı anda ebeveyn müdahalesine maruz kalan bir bebek kendi sakinleşme refleksini oluşturamaz ve sürekli olarak bir destek bekler.
Uyku Danışmanına Ne Zaman İhtiyaç Duyulur?
Uyku eğitimi zor ve sancılı bir hale geldiyse, bebeğiniz tüm yöntemleri doğru uygulamanıza rağmen buna reaksiyon ve direnç gösteriyorsa yardım almanız gerekebilir. Uyku danışmanı, sorunun kaynağını tespit etmekte ve yarıda kalan uyku eğitimini bebeğe özel tekniklerle tamamlamaktadır.
Bebeklere uyku düzeni oluşması, kişinin yetişkinlik döneminde sağlıklı olması için gereklidir. Bu nedenle uyku eğitimi önemli ve atlanmaması gereken bir dönemdir.
Görüldüğü gibi bu yöntemlerin hepsi bebek içindir. Ancak asıl uyku eğitimi ebeveyne verilmelidir. Bunun nedeni bebeğin en az stres ve kaygı ile uyku rutinini alması bu yöntemlerle mümkün olmamasıdır. Her üç yöntemde de bebek ağlamakta, stres olmakta ve kaygı ile uyumaktadır. Bu nedenle, uyku anlamında bebeğinizi tanıyabileceğiniz yolları oluşturmanız gerekmektedir.Ayrıntılı bilgi için Ebeveyn Uyku Eğitimi Nedir? adlı makalemize göz atabilirsiniz.